Bafra Sempozyumu Onursal Başkanı, Eski Devlet, Milli Savunma ve Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk “Dünden bugüne, bugünden yarına Bafra konulu genel bir perspektif sundu.
Prof. Dr. Hikmet Sami Türk genel perspektif konulu konuşmasında şunları söyledi: “Bafra, coğrafî konumu itibariyle Anadolu`nun Karadeniz`deki bir uzantısı gibi duran Kızılırmak deltasının oluşturduğu verimli topraklar üzerinde kurulmuş eski bir yerleşim yeri.
Bu yönüyle uzun bir tarihin zengin doğal güzellikler içinde yaşandığı, bu topraklar üzerinde çeşitli dönemlerde kurulmuş uygarlıklara beşiklik etmiş bir coğrafya alanı. Anadolu`nun Türklerce fethinden sonra Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden geçerek geldiği Cumhuriyet döneminde Alaçam`ın 1944`te ilçe olmasından sonra bugün 1.750 m2`lik yüzölçümü, 86.569 merkez ilçe, köyleriyle birlikte toplam 144.645 nüfusu ile bir merkezî idare birimi olarak yalnız Samsun`un değil, aynı zamanda Türkiye`nin en büyük ilçelerinden biri.
Bu nüfus, Bafra`nın geçtiği tarihî dönemler içinde eski kuşaklardan beri yerli olan halkı ile ekonomik nedenlerle Doğu Karadeniz illerinden göçen, Lozan Barış Antlaşması gereğince Türkiye ve Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesi ile gelen veya sonraki yıllarda Bulgaristan`dan göçe zorlanan insanların bir Bafralılık ruhunda kaynaştığı dinamik bir sosyal yapıyı ifade etmektedir.
Şimdiye değin Bafra`da Devlet, İl ve Belediyece önemli kamu hizmetleri gerçekleştirildiği gibi; sivil toplum örgütlerince de önemli işler başarılmış ve/veya bunların alt yapıları hazırlanmıştır.
Sivil toplum örgütlerince başarılan işler arasında Bafra`nın güzelleştirilmesi, lise ve hastane yaptırılması gibi çalışmaların da bulunması, Bafralıların kendi sorunlarına sahip çıkma ve onlara çözüm üretme yeteneklerinin bir göstergesidir.
İşte Bafra`nın gelişme potansiyelleri de, -şimdiye kadar olduğu gibi- bundan sonra da Bafra`nın ve Bafralıların bu özelliklerindedir.”
Bafra`da Öncelikle Neler Yapılmalı`
“Genel olarak nüfusu ve ekonomisiyle Türkiye büyüdüğü gibi, Bafra da büyümektedir. Doğal olarak bu gelişme, yeni gereksinmeleri de birlikte getirmektedir. Aslında bu, insanlar ve toplumlar var oldukça hiç bitmeyecek bir süreçtir.
Önümüzdeki beş, en çok on yıl içinde Bafra`da veya Bafra için öncelikle yapılması gereken işler nelerdir`
Bu soruyu Bafra şehri (Bafra ilçe merkezi) ve Bafra geneli (köyleriyle birlikte Bafra ilçesi) için ayrı ayrı cevaplandırmak, uygun olacaktır:
A - Bafra Şehri İçin Neler Yapılmalı`
1. Tarihî bakımdan dünyadaki pek çok şehir gibi Bafra`nın da bir plâna dayanılarak kurulduğu söylenemez. Zaten bir bilim dalı olarak şehircilik ve şehir plânlaması, dünyada birçok şehir kurulduktan sonra ortaya çıkmıştır.
Türkiye`de de şehircilik ve şehir plânlaması, tarihî bakımdan çok eskilere gitmez. Konu, daha çok, Cumhuriyet döneminde önem kazanmaya başlamıştır.
Bizde düz çizgili geniş cadde, sokak ve meydan anlayışı da, Cumhuriyet dönemi Şehircilik anlayışının benimsediği bir uygulamadır. Bafra`da düz çizgilerin cadde, sokak ve meydanları biçimlendirmeye başlaması da oldukça yenidir.
2. Aynı biçimde -geçmişimizde bir "agora" (halk meydanı) kültürü olmadığı için Türkiye`de meydan gereksinmesi de pek duyulmamıştır. Bafra`da bu anlayış, 1940’lı yıllarda Bafra`yı Güzelleştirme Cemiyeti`nin açtığı Cumhuriyet Meydanı ile hayata geçirilmiştir. Ulusal bayramların kutlandığı, Bafra tarihinde özel bir yeri olan, geçmişte birçok siyasal mitingin yapıldığı, birçok ünlü siyaset adamının halka hitap ettiği bu meydan, özgün adıyla ve ilk açılışındaki işleviyle korunmalıdır.
Cumhuriyet Meydanının kenarında değil, ortasında Cumhuriyeti, Kurucusu Atatürk`ü ve O`nun Cumhuriyeti emanet ettiği gençliği temsil eden bir anıt olmalıdır.
Ayrıca bir Demokrasi Meydanı ve/veya bir Özgürlük Meydanı açılması ve bu meydanlara da adlarına uygun anıtlar dikilmesi yerinde olacaktır.
3- Cumhuriyet Meydanının parka dönüştürülmesi doğru olmamıştır. Yapımına başlanan Kent Meydanı da meydan-park arası bir görünümdedir.
Bununla birlikte Bafra`da mutlaka geniş bir "şehir parkı" (kent parkı) olmalıdır. Bazı semtlerdeki küçük parklar, şehir parkı gereksinmesini ortadan kaldırmaz.
Belediye Kanunu`nun 76. maddesi uyarınca kurulan Kent Konseyi`nin -katılımcı demokrasi anlayışına uygun olarak- Bafra şehrinin bundan sonraki gelişmesine çağdaş bir vizyon kazandırması beklenir.
Bafra`daki tüm ilk ve ortaokullarla Lise`nin en iyi öğretmenler ve çağdaş eğitim teknolojisinin tüm olanaklarıyla eğitim yapması; meslek liselerinin hem Bafra, hem genel olarak Türkiye ekonomisinin gereksinme duyduğu alanlarda eğitim vermesi sağlanmalıdır.
19 Mayıs Üniversitesi`ne bağlı olarak, Bafra`da Turizm ve Ziraat Fakülteleri kurulmalıdır. Bu fakülteler, ileride Samsun`da ikinci bir üniversitenin, Bafra Üniversitesi`nin çekirdeğini oluşturabilirler.
Bafra`da futbolun yanında atletizm, basketbol, voleybol, tenis ve yüzme dallarında da sporun gelişmesi için kulüpler kurulması teşvik edilmeli, gerekli altyapı oluşturulmalıdır.
B - Bafra İlçesi İçin Neler Yapılmalı` 1. Bafra`nın il yapılması, Türkiye`de çeşitli ilçelerin il yapıldığı sıralarda ortaya atılmış, bazı siyaset adamlarınca bir vaat olarak dile getirilmiş, ama gerçekleştirilememiş bir arzudur. Bu konuda serin kanlı bir değerlendirme yapmak gerekir.
Her şeyden önce Bafra`nın Samsun`a coğrafî yakınlığı, bu konuda önemli bir engeldir. Zaten Bafra`nın il yapılması, Samsun`un bölünmesi, Vezirköprü gibi diğer büyük ilçelerin de il olma arzusuyla sıraya girmesi sonucunu doğuracaktır.
Ayrıca Bafra`nın il yapılması, tek başına tamamlanacak bir işlem değildir. Onunla birlikte örneğin Alaçam, Yakakent, 19 Mayıs gibi yakın ilçelerin Bafra`ya bağlanması gerekecektir. İl yapılma işlemi, merkezî idare bakımından önemli bir reorganizasyon niteliğindedir.
Öte yandan Türkiye`nin 82. trafik plâkasını taşıyacak böyle bir il, sonuç itibariyle küçük bir il olacaktır. Hâlen Samsun ve Samsun`un bir ilçesi olarak Bafra, TBMM`de 9 milletvekili ile temsil edilirken; il olma durumunda bu rakam, büyük bir olasılıkla 2 veya 3`e düşecek; dolayısıyla Bafra`nın Türkiye siyasetindeki ağırlığı göreceli olarak azalacaktır. Bu bakımdan etkisi azalmış küçük bir il olmaktansa büyük bir ilçe olarak kalmak daha iyi sayılabilir.
2- Ekonomik bakımdan Bafra, verimli topraklarıyla bir tarım bölgesidir. Aslında Bafra ve Çarşamba ovaları, başka bir deyişle, Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları, Türkiye`yi besleyebilecek bir ürün potansiyeline sahiptir. Fakat Türkiye`nin başka bölgelerinde olduğu gibi Bafra`da da tarım, genellikle küçük aile işletmeleri biçiminde ve makine kullanımı bakımından kaynak israfına yol açar biçimde yapılmaktadır. Bu sakıncalar, giderilebilir veya azaltılabilir.
Şöyle ki: a) Tarım arazilerinin miras yoluyla aşırı derecede bölünmesini önlemek ve bunların en uygun konumdaki mirasçı tarafından işletilmesini sağlamak için Türk Medenî Kanunu`nun 659. maddesine işlerlik kazandırmak gerekir. b) Genel olarak küçük tarım işletmelerinin birleştirilerek işletilmesini sağlamak için çiftçilerin kendi arazileri üzerindeki mülkiyet haklarını korumakla birlikte, üretim kooperatifleri veya halk anonim ortaklıklarında bir araya gelerek arazilerini daha verimli biçimde ortak yönetimle değerlendirmelerini kolaylaştırıcı, özendirici düzenlemeler yapılmalıdır. 3. Bafra`da son yıllarda çiftçilerin tütün yerine başka alternatif ürünlere yönelmeleri, olumlu bir gelişmedir. Alternatif ürünleri olabildiğince çeşitlendirmekte yarar var. 4. Bafra`da genel olarak ihracata yönelik, standartlara uygun meyvecilik desteklenebilir; bu arada Bafra`ya özgü misket elması, kavun, karpuz gibi meyvelerin geniş ölçekte yetiştirilmesi teşvik edilebilir.
Bafra`da öncelikle bölgede yetiştirilen tarımsal ürünleri değerlendiren, başka bir deyişle, tarıma dayalı besin sanayii kurulmalıdır. Altınkaya ve Derbent baraj ve hidroelektrik santralları, sanayi için gerekli enerjinin sağlanması bakımından çok önemli bir altyapı avantajı niteliğindedir.
Hayvancılık ve ona bağlı olarak süt ürünleri sanayii geliştirilmelidir. Balıkçılık, -daha çok, avlanma yasağı olmayan aylarla sınırlı olsa da- önemli bir meslektir.
Bu arada bir zamanlar çok rağbet gören siyah havyar, bizde mersin balıklarının öldürülmesi yoluyla elde edildiğinden artık bitmiş durumdadır. Havyar üretiminde Rusya`da uygulanan yöntemlerin öğrenilmesi ve uygulanması yerinde olur.
Altınkaya ve Derbent baraj ve hidroelektrik santraları, aynı zamanda genel olarak çevre sorunu yaratmayacak hafif sanayiin kurulması ve işletilmesi, bu arada organize sanayi bölgesi bakımından büyük bir avantaj sağlayacaktır.
Bafra, uzun geçmişi ve doğal güzellikleriyle bir tarih ve doğa hazinesi durumundadır. İkiztepe kazılarında olduğu gibi, yer altında kalmış eski uygarlıklar yer üstüne çıkarılmaktadır.
Önümüzdeki yıllarda bu kazılarda daha çok antik eserin çıkarılması olasılığı vardır.
Bu, hem Anadolu`nun geçmişini öğrenmek, hem ortaya çıkan eserleri tüm insanlığın görüşüne sunmak bakımından önemlidir.
Konunun diğer bir yönü ise, Bafra`yı doğal güzellikleri yanında bu yönüyle de turizm acentelerinin görmezlikten gelemeyecekleri bir konuma getirmektir.
Kaldı ki Bafra, kendine özgü mutfağı, özellikle pidesi, su böreği ve balık çeşitleri ile de yerli ve yabancı turistler için çekici olabilecek bir konumdadır.
Turizme açılma, turistler için temiz ve makul fiyatlı konaklama olanaklarının sağlanmasını, bu amaçla Avrupa standartlarına uygun otel, motel ve restoranlar yapılmasını gerektirir. Bunlar olmazsa turist, Bafra`da kalmaz; Bafra`dan geçer.
Görüldüğü gibi Bafra, bundan sonra da büyük bir kalkınma ve gelişme potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelin en iyi biçimde değerlendirilmesi, Devletin, ilgili kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarının, taciri, esnafı, çiftçisi ve serbest meslek erbabıyla tüm Bafralıların ortak görevidir.
Bafranın haberi, bafra
